Onderstaande is een summiere weergave van de inhoud, de sessie was vooral een werksessie.
De masterclass werd gestart met de vraag of veranderingen wel altijd nodig zijn. Alle veranderingen kosten tijd, geld en energie. Het is dus belangrijk om kritisch te kijken naar het nut van een verandering.
Het hoger onderwijs heeft drie maatschappelijke verantwoordelijkheden (zie ook Bourdieu, 1984), te weten:
- Leerproces – het overdragen van kennis/opleiden
- Institutionaliseren – diplomeren en selecteren
- Het ontsluiten van een kennisbasis – het bijdragen aan kennis in een maatschappij
Het is dus een aardig denkkader om voorgestelde veranderingen te wegen in lijn met één of meer van deze verantwoordelijkheden. Er zijn daarbij twee mogelijkheden: 1) de interpretatie van een maatschappelijke verantwoordelijkheid is veranderd, bijvoorbeeld een nieuwe interpretatie over wie van de maatschappij opgeleid zou mogen worden, en/of 2) er is een betere weg mogelijk om dat doel te bereiken, bijvoorbeeld de afweging tussen live, online, hybride, op de campus of in de stad. Uiteraard kan er discussie zijn over deze nieuwe interpretaties. Maar dat is juist het punt: bediscussieer of werkelijke verandering wel wenselijk is voordat er tot actie wordt overgegaan.
Mechanismen voor verandering
Wanneer verandering toch een goed idee lijkt, komt de verandering niet vanzelf. Er is een (verander)mechanisme nodig om zaken in gang te zetten en te houden. Eerder onderzoek laat zien dat dat mechanisme in ieder geval vijf onderdelen kent, zoals ook beschreven in dit boek:
- Origin - Waar komt het onderwerp voor verandering vandaan? Welke acties zijn er eerder op dit onderwerp geweest?
- Content – Wat is de beoogde inhoud van de verandering?
- Context – Wat is de omgeving van de verandering? Wie gaat over middelen, wie heeft zeggenschap? Welke (historische) gebeurtenissen kunnen nog verstorend werken?
- Approach – Wat kenmerkt de mensen die belangrijk zijn in de uitvoering van de verandering? Op welke manier zijn ze te verleiden tot ander gedrag?
- Phases – Welke stappen lijken wenselijk om tot de verandering te komen? Structuren en gedrag zijn hierbij allebei belangrijk.
Langs deze kaders is er in de masterclass gewerkt aan eigen casussen van de deelnemers.
Voor verdere toelichting op deze kaders en voorbeelden hoe deze toe te passen zie het open access boek ‘Creating the desire for change in higher education. The Amsterdam Path to the Research-Teaching Nexus. D.M.E. Griffioen (ed, 2023). London: Bloomsbury Academic.
Deel je ervaringen
Ga je bij jouw instelling of project aan de slag met verandering en heb je een mooi praktijkvoorbeeld voor het netwerk? Deel deze in een reactie hieronder.